Προάγγελος των εθίμων του εορταστικού δωδεκαημέρου που σε ορισμένα δημοτικά διαμερίσματα του δήμου και της Π.Ε Κοζάνης αναβιώνουν με μοναδικό τρόπο, ήταν το δρώμενο των Μωμόγερων που οι κάτοικοι της Κοζάνης απόλαυσαν το μεσημέρι στην κεντρική πλατεία της πόλης. Μωμόγεροι, από το Πρωτοχώρι, τον Τετράλοφο, από τον Αγ. Δημήτριο και το Ρυάκιο Κοζάνης, ντυμένοι με τις παραδοσιακές τους στολές και χορεύοντας με συνοδεία ποντιακής λύρας παρέλασαν στους κεντρικούς δρόμους και κατέληξαν στην κεντρική πλατεία όπου παρουσίασαν μέρος του εθίμου που έφερναν οι προγονοί τους από την περιοχή της Ματσούκας του Πόντου.

Ο Μώμος είναι ο θεός του γέλιου και της σάτιρας, και η λατρεία του τελείται από τους «ιερείς του», που δεν είναι άλλοι από τους Μωμόγερους και η παράδοση θέλει αυτές οι λατρευτικές τελετές να έχουν σχέση με τα ιερά Διονύσια.

Στις μέρες μας οι χορευτικοί θίασοι των Μωμόγερων, αποτελούνται από μια συγκροτημένη ομάδα νεαρών παλικαριών που είναι οι χορευτές, ντυμένοι με τις παραδοσιακές τους στολές όπου πειθαρχούν στα παραγγέλματα του αρχηγού της ομάδας, Επίσης έχουμε τη νύφη και τον διάβολο η κάποιαν ντυμένο ως γέρο, που κατά την διάρκεια του δρώμενου θα προσπαθήσει να κλέψει την νύφη. Το κλέψιμο της νύφης είναι κοινό σε όλους τους θιάσους και τις παραλλαγές του εθίμου και συμβολίζει, όπως λέγεται, την αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα. Το περιεχόμενο των παραστάσεων του θιάσου είναι κατά κανόνα κωμικό και ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να λάβει και κοινωνικές διαστάσεις.

Σπύρος Κουταβάς